Hoe verschilt natuurwijn van gewone wijn?

9 dingen die je moet weten over natuurwijn

Tip 1: Hoe smaakt natuurwijn

Voordat je natuurwijn bestelt, wil je natuurlijk weten hoe die smaakt. De smaak kan soms sterk verschillen van gewone wijnen. Daar zijn goede redenen voor. 

Druiven worden biologisch verbouwd

De druiven voor een natuurwijn worden biologisch of biodynamisch verbouwd. “Pesticiden en fungiciden vernietigen de natuurlijke gisten op de druif, waardoor je achteraf gisten moet toevoegen. Daar profiteren wijnmakers van. Gisten voor sommige wijnen worden zorgvuldig gekozen om de smaak zoveel mogelijk te sturen. Het is een artificieel proces.”

Natuurwijnboeren daarentegen doen een beroep op biodiversiteit om de druiven en de bodem gezond te houden. “Door niet te sproeien kunnen ze vertrouwen op de gisten die van nature op de druiven aanwezig zijn. De natuurlijke gisten geven de wijn een zuivere en unieke smaak.” 

Er wordt zo weinig mogelijk tussengekomen

Tijdens het fermenteren wordt ook zo weinig mogelijk tussengekomen. “Bij gewone wijnen worden vaak sulfieten en andere additieven toegevoegd om het brouwproces te versnellen. 

Voor natuurwijn krijgt de natuur tijd en ruimte om haar eigen ding te doen.

Door niet tussen te komen, krijg je minder controle over hoe de wijn zal smaken. “Je laat alles over aan de grillen van de natuur, waardoor de wijn een complexe en expressieve smaak krijgt en waardoor dezelfde natuurwijn zelfs jaar na jaar in smaak kan verschillen.”  

Tip 2: Hoe gezond is natuurwijn

Als je op zoek bent naar een natuurlijk product en je pesticiden, sulfieten of andere additieven liever zoveel mogelijk uit je dieet weghoudt, dan is natuurwijn zeker iets voor jou.

Voor Jan is het duidelijk: “Natuurwijnen zijn niet alleen lekkerder, je voelt je ook beter wanneer je natuurwijn drinkt. Het is wijn die leeft. Je voelt het tot in je vingertoppen. Ik grap soms door te zeggen dat het eigenlijk geen wijn is, maar gemineraliseerd water.”

Om te begrijpen hoe natuurwijn verschilt van andere wijn, is het ook nuttig om eens te horen hoe die precies wordt gemaakt.

Biologisch geteelde druiven

“Wijn maken begint in de wijngaard. Druiven voor een natuurwijn worden biologisch verbouwd. Dat wil vooral zeggen dat er meer ruimte is voor biodiversiteit. Sommige boeren laten bijvoorbeeld fruitbomen groeien rond de wijnranken, en er wordt ruimte gelaten voor insecten en onkruid.”

Wijn van handgeplukte druiven

De druiven worden daarna met de hand geplukt. “Er worden nog steeds machines gebruikt, maar minder vaak. Vooral omdat de wijngaarden kleiner zijn of omdat er geen ruimte voor is.

Zware tractoren zijn ook minder goed voor de grond. Ze drukken de bodem samen, terwijl die net moeten kunnen ademen.” In de plaats daarvan gebruiken sommige boeren paarden of ossen. Ze zijn trager, maar beter voor de omgeving. Natuurwijn maken is daarom een veel intensiever proces, en dat maakt de wijn des te waardevoller."

Wijn zonder additieven

Zoals je al weet, voegen ze geen extra gisten toe om natuurwijn te maken.

“ Enkel de van nature aanwezige gisten op de druif en in de kelder werken aan de fermentatie van het druivensap. Andere wijnboeren daarentegen voegen allerhande cultuurgisten toe om hun wijn tot een heel specifieke smaak te brengen. Een smaak die overigens elk jaar hetzelfde moet zijn.”

“Bij gewone wijnen worden additieven gebruikt om het sap te klaren en te filteren, om de smaak ervan te veranderen en om het gistingsproces te versnellen. Dat is niet het geval bij natuurwijnen. Je moet de natuur de tijd geven om haar werk te doen. En vergeet de hoofdregel niet. Je mag er niets aan toevoegen of uithalen.” 

Troebele wijn

Is dat de reden waarom natuurwijnen troebel zijn?
“Zeker niet alle natuurwijnen zijn troebel. Het is inderdaad zo dat alles overgelaten wordt aan de natuur. Afhankelijk van de ingrediënten en technieken zorgen de natuurlijke chemische processen voor een troebele wijn. De onzuiverheden die ontstaan, worden dus niet altijd overgezet op de fles.”

Waarom is oranje wijn oranje en niet wit? “De schil van een witte wijndruif is nooit wit, maar heeft vaak een rijker kleurenpalet dan een doorsnee witte eetdruif. Daarom zie je  bij natuurwijnen ook een grote variatie in kleur.”

Veel hangt af van sulfieten

Wie al eens heeft gegoogeld hoe wijn wordt gemaakt, komt al snel het woord ‘sulfieten’ tegen. “Sulfieten worden in gewone wijnen vooral toegevoegd om bepaalde microbiotische processen af te remmen. En niet zozeer om de houdbaarheid te verlengen. Met sulfieten kom je sneller tot het eindproduct. Het is een efficiëntere manier van wijn maken.”

Sulfieten zijn van nature aanwezig in natuurwijn, maar in veel mindere mate, waardoor ze soms minder lang goed blijven. Het sulfietgehalte in natuurwijn is veel lager, omdat ze niet nog eens extra worden toegevoegd. Als op het wijnetiket staat ‘zonder sulfieten’, wil dat daarom meestal zeggen ‘zonder toegevoegde sulfieten’. 

Hoofdpijn van sulfieten

Op zich zijn sulfieten niet slecht. Maar als je er te veel van inneemt of je bent er gevoelig aan, kunnen ze wel eens de oorzaak zijn van hoofdpijn of een onverwacht lelijke kater. Nog een goede reden om natuurwijn te drinken.

Als veganist zit je goed. De naam zegt het zelf. Natuurwijn is een op-en-top natuurlijk product. Er wordt niets aan natuurwijn toegevoegd, dus ook geen dierlijke producten. En je weet wat je drinkt, in tegenstelling tot gewone wijnen. Daar worden soms wél dierlijke producten gebruikt, zoals gelatine en vislijm om te filteren, of eiwitten om de wijn te klaren.

En toch … Dieren spelen soms een heel kleine rol in het productieproces. Het gebeurt dat paarden (of soms ezels en ossen) ingezet worden in de wijngaard om de arbeid te verlichten. 

Denk ook aan de insecten die mogelijk tussen de druiven worden geplet omdat ze aangetrokken worden door het zoete sap van de druiven. “Dat kom je zeker ook tegen bij het maken van fruitsap. Het gebeurt zeker niet opzettelijk, maar strikt genomen zijn het dierlijke producten.”

Etiketten en labels

Er bestaan heel veel regels over wat je wel of niet op je etiket mag vermelden. Aan de fles alleen zal je dus niet zien of het natuurwijn is. “De term ‘natuurwijn’ vermelden als label mag niet, omdat alle wijn zogezegd met natuurlijke ingrediënten wordt gemaakt. Het zou te misleidend zijn volgens de grote wijn autoriteiten.”

Natuurwijn heeft (nog) geen echt label. Er bestaan vele versnipperde organisaties die natuurwijn promoten, maar ze hebben relatief weinig invloed. Daarnaast is natuurwijn is bekend onder verschillende namen: natuurwijn, natuurlijke wijn, levende wijn, natty wine, low-fi wine, raw wine en ga zo maar door, wat de zaak niet echt vooruit helpt.

Als consument kan je dus heel moeilijk een natuurwijn herkennen op basis van het etiket alleen. Hoe moet het dan verder?
 

Een kwestie van vertrouwen

Natuurwijn beslaat maar een heel klein deel van de markt en de makers hebben weinig controle over de manier waarop ze hun wijn mogen adverteren. Door hun geringe invloed op de markt vertrouwen producenten van natuurwijn vooral op experten zoals Jan.

“Het is een heel kleine wereld. Daarom ken ik al de boeren van wie ik wijn inkoop, persoonlijk - van de eerste tot de laatste. Ik ken hun wijn, ik weet hoe ze leven en hoe ze werken. Zij vertrouwen mij en vele andere partners om hun wijn aan de man te brengen.”